PRU-13 – BENARKAH PENGUNDI KELANTAN BERALIH ARAH?

Pengalaman olakan turun naik sokongan rakyat kepada PAS di Kelantan boleh dibaca pada setiap kali pilihan raya. Ia berlaku berasaskan sejarah peneraju kerajaan Negeri sejak 1955. Sejarah itu membukti rakyat Kelantan boleh menerima Umno (1955-1959), kemudian PAS (1959-1978), diikuti pula Umno (1978-1990) dan kemudiannya lagi PAS (1990 – kini).

Sokongan yang berolak seawalnya bermula daripada pilihan raya pra-merdeka 1955 yang memberi kuasa buat kali pertama untuk Umno menerajui kerajaan Negeri. Diikuti pilihan raya pertama selepas merdeka 1959, berolak pula kali kedua sekaligus menyaksikan beralihnya kuasa buat kali pertama kepada PAS. Namun selepas 18 tahun PAS berkuasa, sokongan rakyat berolak kali ketiga, dan kali ini telah beralih kuasa untuk kali kedua kepada Umno. Ia mencatatkan sejarah kuasa bagi 

Umno berkuasa selama 12 tahun, iaitu sehingga pilihan raya 1990.

Pada pilihan raya 1990, berlaku olakan kali keempat telah menyaksikan beralihnya kuasa untuk kali kedua kepada PAS yang ketika itu bersama Angkatan Perpaduan Ummah (Angkatan). Apa pun nilai sokongan rakyat Kelantan kepada PAS bersama Angkatan hanya berlangsung untuk dua penggal pilihan raya sahaja (1990 dan 1995). Selepas itu muncul permuafakatan PAS dalam Barisan Alternatif (BA) dan PAS di Kelantan telah berjaya kekal berkuasa sejak tiga kali pilihan raya (1999, 2004 dan 2008) sehingga kini.

Dari BA kepada PR

Apa pun selepas pilihan raya 1999 sehingga pilihan raya 2004, Barisan Alternatif asalnya terdiri daripada tiga parti – KeADILan, DAP dan PAS – kemudiannya berolak menyebabkan DAP keluar dan bersendirian menentang Barisan Nasional. Ketika itu berlaku prestasi malap PAS bersama-sama KeADILan yang membawa kemerosotan sokongan rakyat di Kelantan. Akibatnya, PAS hampir terlepas kuasa kerajaan di Kelantan dengan hanya kelebihan dua kerusi Dun (kemudian tinggal majoriti satu Dun selepas gagal dalam pilihan raya kecil Pengkalan Pasir).

Namun olakan sokongan rakyat kembali segar kepada PAS apabila Barisan Alternatif berjaya meraih semula dokongan DAP menjelang pilihan raya 2008. Ia diikuti dengan dokongan mantap beberapa gerakan rakyat (mass movement) seperti Bersih dan Hindraf. PAS telah meraih kelebihan daripada konsensus tersebut apabila PAS kembali segar dan mantap menerima sokongan dua pertiga rakyat di Kelantan. Justeru sentimen gerakan rakyat itu telah diterjemah secara tuntas oleh pimpinan PAS, KeADILAan dan DAP, maka lahirnya permufakatan politik baru selepas pilihan raya 2008, iaitu Pakatan Rakyat (PR).

Faktor beralih

Natijah politik Kelantan adalah unik, sebagaimana uniknya seni budaya rakyatnya. Ketika menjelang merdeka sepakat menyokong Umno atas alasan mahukan kemerdekaan. Namun selepas merdeka, menurut kajian Clive Kessler (1978) didapati Umno pada waktu itu gagal menunaikan janjinya, malah dimomokkan pula sebagai mengkebelakangkan kepentingan orang Melayu dan Islam. Sebaliknya PAS dikatakan berjaya membangkitkan isu Islam dan Melayu secara jelas dan ia boleh diterima rakyat Kelantan. Antara isu yang mendapat sokongan rakyat ialah isu berkaitan kerjasama Umno dengan parti bukan Melayu dan cabaran kepada masa depan orang Islam dalam konteks Nusantara. Atas isu ini, PAS menimbulkan seruan bangkangan kepada dasar Umno sehingga membangkitkan semangat Melayu Raya. Justeru isu yang dibawa oleh PAS didapati sejiwa dengan rakyat Kelantan, kerana rata-rata rakyat Kelantan adalah rapat dengan golongan agama, seringkali menerima hujah agama daripada pemimpin PAS.

Namun selepas pilihan raya 1969, kestabilan politik nasional tercalar akibat perbalahan kaum  sehingga berlaku rusuhan 13 Mei. PAS sebagai parti memperjuang Islam telah mengambil jalan terbuka dan sedia menjadi pendokong kepada usaha-usaha perpaduan. Kesannya berlaku kerjasama politik dalam kerajaan menerusi pembentukan Kerajaan Campuran antara PAS dengan Umno. Ia berlaku secara praktikal di Kelantan kerana PAS membentuk kerajaan di negeri ini.

Kesan daripada  Kerajaan Campuran itu telah membawa kepada pensabitan PAS menubuhkan Barisan Nasional menjelang pilihan raya 1974. Pensabitan itu membawa kepada PAS menyertai Barisan Nasional atas semata-mata inginkan perpaduan umat Islam. Ia sekaligus memantapkan semula parti Umno yang hampir ranap ketika rusuhan kaum 13 Mei 1969. Sementara dalaman PAS pula berlaku sedikit perpecahan yang melahirkan puak Bebas Bersatu menentang penyertaan PAS dalam Barisan Nasional. Di sini bermula detik pertembungan politik sesama pemimpin PAS. Ia kemudian diparahkan lagi oleh adu-domba pemimpin Umno di Kelantan dalam beberapa isu. Kemuncaknya ialah isu undi tidak percaya kepada Menteri Besar, Datuk Mohamad Nasir sehingga menimbulkan kemelut berlarutan sehingga tercetusnya politik darurat 1977. Darurat kemudiannya berakhir dengan rakyat Kelantan beralih sokongan kepada Umno pada pilihan raya khas Mac 1978. 

Kembali berkuasa

Pada pilihan raya 1990, PAS kembali berkuasa di Kelantan. Ia berlaku selepas perpecahan kalangan Umno di Kelantan ekoran pertembungan kuasa dengan pihak Suruhanjaya Perkhidmatan Negeri dalam isu pertukaran pegawai tadbir negeri. Ia turut memalitkan pihak istana kerana Umno menuduh istana berpolitik menyebabkan kalah di Kelantan.

Kesemuanya berlaku selepas berlaku pemilihan Presiden Umno tahun 1987 yang menyaksikan Tengku Razaleigh Hamzah kalah tipis kepada Dr. Mahathir Mohamed. Tengku Razaleigh kemudiannya menubuhkan Parti Semangat 46 yang kemudian bergabung dengan parti Berjasa dan Hamim menerusi Angkatan. Kemudian berkerjasama dengan PAS sehingga membangkit tekanan kepada Umno di Kelantan. Kesan daripada perpecahan Umno telah merungkai olakan sokongan rakyat kepada Umno beralih kepada PAS. Meskipun selepas itu (tahun 1996) Semangat 46 telah dibubar dan kembali bertaut semula dengan Umno, kesannya amat signifiken kepada PAS apabila PAS terus disokong oleh rakyat Kelantan.

Begitu pula, pengalaman pilihan raya 1990 dan 1995 didapati cukup menguji kemantapan PAS menerajui kerajaan di Kelantan. Ia juga membuktikan PAS sudah mendapat kepercayaan dan sokongan rakyat. Walaupun sokongan itu agak berolak pada pilihan raya 2004 (selepas hubungan longgar dalam BA) menyebabkan sokongan kepada PAS agak merosot. Sebaliknya Umno mendapat kekeuatan baru apabila Dr. Mahathir berundur dari kerusi Presiden diganti dengan Abdullah Ahmad Badawi. Abdullah telah dipromosikan sebagai pemimpin bersih dan menjadi pengharapan baru buat rakyat. Ia turut mempengaruhi sikap dan kepercayaan rakyat Kelantan. Justeru peralihan kepimpinan Umno menjadi asas untuk Umno mendapat kepercayaan baru dan PAS terkesan sehingga hampir kalah di Kelantan.

Pengajaran paling berharga

Apa yang penting di sebalik berlaku olakan sokongan dan beralih kuasa kerajaan antara ‘Umno-PAS-Umno-PAS’ ialah pengajaran paling berharga apabila dibuat penilaian mengenai punca-puncanya. Paling signifiken apabila penilaian itu dibuat ke atas keputusan tiga pilihan raya terakhir (secara bandingan antara pilihan raya 1999, 2004 dan 2008). Analisis berikut ke atas 13 Dun terpilih di Kelantan amat relevan diperhatikan tentang aspek ‘pengajaran paling berharga’ yang dimaksudkan.

Jadual 1: Sokongan beralih dari PAS ke BN

Jadual 1, menunjukkan bagi pilihan raya 1999 ke 2004 telah beralih sokongan rakyat Kelantan dari PAS ke BN bagi semua 13 Dun terpilih. Dun Bunut Payung mengalami olakan sokongan kepada BN paling tinggi, iaitu 14.43 peratus. Sementara Dun Meranti adalah terendah iaitu 6.42 peratus. Purata beralih sokongan dari PAS ke BN ialah 10.68 peratus. Sekiranya rentak olakan pilihan raya ke-13 nanti dan jika terjadi seumpama pilihan raya 1999 ke 2004, maka natijahnya beberapa Dun daripada 13 Dun ini akan menyaksikan beralihnya sokongan rakyat dari PAS ke BN yang menyebabkan akan ada Dun yang berkemungkinan kalah.

Jadual 2: Sokongan beralih dari BN ke PAS 

Jadual 2 pula menunjukkan bagi pilihan raya 2004 ke 2008 telah beralih sokongan rakyat Kelantan dari BN ke PAS bagi semua 13 Dun terpilih. Dun Gual Ipoh mengalami olakan sokongan kepada PAS paling tinggi, iaitu 14.01 peratus. Sementara Dun Pengkalan Kubor adalah terendah iaitu 2.51 peratus. Purata beralih sokongan dari BN ke PAS ialah 5.75 peratus sahaja. Sekiranya olakan pilihan raya ke-13 nanti akan terjadi seumpama pilihan raya 2004 ke 2008, maka natijahnya beberapa Dun daripada 13 Dun ini akan menyaksikan beralihnya sokongan rakyat dari BN ke PAS  yang menyebabkan akan ada Dun berkemungkinan menang besar. 

Namun apa yang dibimbangi, sekiranya berulangnya mood jentera PAS sepertimana mood ketika pilihan raya 2004, maka akan berlaku olakan sikap rakyat yang berkemungkinan akan beralih kepada BN. Tidak mustahil senario pilihan raya yang tergambar daripada analisis Jadual 1, akan berulang. Senario yang bersikap ‘alert’ dan proaktif amat wajar agar tidak berulang lagi pengalaman pilihan raya kecil Manek Urai (14 Julai 2009) yang menyaksikan kemerosotan rakyat sebanyak 6.36 peratus (PAS menang tipis, 65 undi) dan pilihan raya kecil Galas (4 November 2010) juga merosot sebanyak 10.25 peratus (PAS kalah agak besar, -1,190).

Justeru ada berkemungkinan beberapa Dun yang berlaku olakan beralih sokongan rakyat dari 1999 ke 2004 yang lebih daripada 5 peratus ke atas (rujuk Jadual 1), perlulah mengambil langkah yang berstrategik bagi menangani isu-isu pilihan raya yang sedang berlegar ligat sekarang ini. Mudah-mudahan mood jentera PAS dan mood pengundi tidak akan berlaku seumpama pilihan raya 2004.  Justeru PAS akan terus utuh menguasai kemenangan bergaya pada PRU-13 dengan izin-Nya.

Dasar PR: Mesra kitar semula selari dengan ajaran Islam

Dalam buku jingga “Ubah Sekarang SelamatkanMalaysia” dinyatakan aspek memacu ‘ekonomi berprestasi tinggi, mapan dan adil’ yang dimasukkan aspek Alam Sekitar. Fokusnya kepada lima perkara asas, iaitu membudayakan amalan kitar semula, aktiviti pembalakan terkawal, penggunaan sumber tenaga alternatif, mengawal pembinaan di lereng bukit dan merendah kadar pelepasan karbon. 

Menyahut dasar bersama Pakatan Rakyat itu, PAS Kelantan menerusi ‘manifesto PRU-13’ turut menyentuh tawaran berkaitan alam sekitar yang menekankan aspek kelestarian. Sehubungan itu, langkah pro-aktif Majlis Perbandaran Kota Bharu Bandar Raya Islam (MPKB-BRI) menjalankan projek kitar semula amat dialu-alukan. Ia secara langsung memenuhi amalan pentadbiran Kerajaan Negeri Kelantan yang berasaskan ‘ubudiah’ dalam semua segi, termasuklah persoalan alam sekitar yang dicipta Allah SWT.

Ciptaan Allah

Hakikat alam ciptaan Allah SWT ini adalah suatu ekosistem yang perlu dijaga dan diurus secara baik. Ini kerana setiap sesuatu kejadian itu adalah saling imbang-mengimbangi bagi menjamin kestabilan hidup seluruh makhluk di alam ini. Firman Allah SWT: 

Maksudnya: “(Kalaulah ia tidak memikirkan asal dan kesudahan dirinya), maka hendaklah manusia melihat kepada makanannya (bagaimana kami mentadbirkannya): Sesungguhnya kami telah mencurahkan hujan dengan curahan yang menakjubkan. Kemudian kami belah-belahkan bumi dengan belahan yang sesuai dengan tumbuh-tumbuhan, - Lalu Kami tumbuhkan pada bumi biji-bijian, Dan buah anggur serta sayur-sayuran. Dan Zaitun serta pohon-pohon kurma. Dan taman-taman yang menghijau subur. Dan berbagai buah-buahan serta bermacam-macam rumput. Untuk kegunaan kamu dan binatang-binatang ternak kamu” ('Abasa 80:24-32).

Manusia memerlukan kestabilan dalam hidup, begitulah pokok-pokok, batu-batan, binatang di hutan dan binatang ternak. Rosaknya satu sistem kehidupan akan memberi kesan yang boleh merosakkan pula sistem kehidupan yang lain.  Inilah peri pentingnya memerhatikan segala kestabilan dalam sistem hidup. Firman Allah:
 

Maksudnya: “(Dia lah Tuhan) yang telah menjadikan bumi bagi kamu sebagai hamparan, dan Ia telah mengadakan bagi kamu padanya jalan-jalan lalu-lalang; dan Ia juga telah menurunkan hujan dari langit. Maka Kami keluarkan dengannya berjenis-jenis tanaman dan buah-buahan yang berlainan keadaannya. Makanlah kamu daripadanya dan berilah makan binatang-binatang ternak kamu; sesungguhnya semuanya itu mengandungi tanda-tanda yang membuktikan kemurahan Allah, bagi orang-orang yang berakal fikiran” (Taha 20:53-54)

Justeru alam ciptaan Allah ini merupakan gedung sumber atau komoditi yang menjadi keperluan bagi kehidupan manusia. Sesuai dengan manusia di sisi Islam adalah khalifah di bumi yang memikul amanah untuk memakmur dan menjaganya. Bermakna, alam fana ciptaan Ilahi ini harus dijaga sebaiknya, kerana ia suatu entiti yang perlu dihormati haknya seperti juga hak manusia dan makhluk Allah yang lain. Ia menepati ajaran Nabi Muhammad SAW sepertimana sabda baginda bermaksud: “Semua ciptaan Allah SWT adalah seperti satu keluarga; dan Dia paling menyayangi mereka yang paling baik terhadap keluarga-Nya.”

Atas prinsip kekeluargaan inilah ia menepati falsafah ekosistem yang menuntut kesimbangan, keadilan dan berkebajikan demi kebaikan semua pihak. Asasnya perintah Allah SWT menerusi firman-Nya:

Maksudnuya: “Sesungguhnya Allah menyuruh berlaku adil, dan berbuat kebaikan, serta memberi bantuan kepada kaum kerabat; dan melarang daripada melakukan perbuatan-perbuatan yang keji dan mungkar serta kezaliman. Ia mengajar kamu (dengan suruhan dan larangan-Nya ini), supaya kamu mengambil peringatan mematuhi-Nya” (Al-Nahl 16:90).

Natijahnya, alam ini dijadikan mengikut ukuran tertentu dan berada dalam keadaan seimbang dan harmoni. Dianggap salah apabila manusia yang menggunakan alam ini yang membawa kepada kerosakan (ketidakseimbangan) dan kekacauan (bencana). Apakah manusia menginginkan kejadian alam ini menyebabkan ancaman kepada kehidupan? Sudah tentu tidak diingini!

Manusia yang rasional sudah tentu berfikir panjang di atas segala nikmat alam ini. Atas hujah ini, amat wajar sekali semua pihak bertanggungjawab menjaga alam ini agar terus terpelihara. Maka langkah yang amat penting pihak kerajaan, pertubuhan mahupun individu ialah memastikan keseimbangan, kelestarian dan kesegaran seisi alam ini. Justeru itu, langkah Kerajaan Negeri Kelantan menerusi MPKB-BRI menjalin usahasama bagi projek kitar semula bahan terbuang atau sisa pepejal (sampah-sarap) patut dipuji.

Pandangan Menteri Besar Kelantan

Bertolak daripada kesedaran kepada kesimbangan alam tersebut, pihak Menteri Besar Kelantan, Tuan Guru Nik Abdul Aziz merakam penghargaan dan terima kasih kepada MPKB-BRI dan rakan usahasama SS Microbial Sdn. Bhd yang sanggup menerokai projek kitar semula baru-baru ini. Cadangan projek dikenalpasti akan beroperasi di tapak seluas 10 ekar di Telong, Bachok itu bakal memberi nilai tambah dan manfaat besar bukan sahaja kepada alam sekitar malah kepada sosioekonomi rakyat.

Manfaatnya bukan sahaja dapat mengurus secara moden semua sumber sampah sarap (punca organik mahupun bukan organik), malah lebih dari itu, bagi sumber organik dikatakan bakal diproses menjadi baja organik. Ia membolehkan sedikit sebanyak dapat mengimbangi penggunaan baja kimia yang dikatakan membawa impak tidak baik kepada kehidupan manusia. Selari dengannya sudah tentu akan menggalakkan industri tani berasaskan organik.

Berbekalkan teknologi moden dari Taiwan yang akan diguna dalam projek tersebut, sudah tentu juga puluhan ribu tan bahan sisa dapat dikitar dan dimanfaat secara lebih berkesan, mesra alam dan menyumbang kepada kestabilan alam. Sebagaimana kejayaan yang pernah dicapai dalam mana-mana teknologi kitar semula ia akan mencekapkan lagi pengurusan bahan sisa dan membawa kesan positif kepada aspek sosial, politik, ekonomi dan melestarikan alam sekitar. Ini selari dengan perkembangan yang berlaku dalam arus pembangunan yang dilalui sekarang ini yang menuntut kepada pengurusan alam sekitar berkonsepkan hijau dan mapan (lestari).

Menurut Tuan Guru Menteri Besar, kejadian alam bersifat teratur dan boleh difahami susunannya. Ia menjadi ‘ayat’ atau ‘tanda’ bagi manusia memahami hakikat kewujudan Allah SWT, kerana itu Islam menganjurkan umatnya hidup dalam kesederhanaan dan tidak berlebih-lebihan, termasuk dalam menggunakan sumber alam.

Dalam persoalan sebegini, Allah SWT tidak melarang manusia menggunakan sumber alam, tetapi penggunaan ini tidaklah sehingga berlebih-lebihan, sebaliknya cukup sekadar memenuhi keperluan dan menurut hukumnya. Justeru ketentuan Allah dalam soal kitar semula mudah difahami dalam konteks udara yang kita sedut untuk bernafas (udara bersih) dan kita hembus (udara kotor). Hubungan ini berlaku dalam sifat manusia. Ia seiringan dengan fungsi tumbuhan menerusi dedaunnya dapat menyerap udara kotor (karbon dioksida) dan membebaskan pula udara bersih  (oksigen) untuk disedut oleh manusia, membantu pernafasan. Kaedah yang sama berlaku dalam jantung manusia – ada saluran masuk dan saluran keluar, ia suatu proses kitaran semula darah dan oksigen dalam tubuh manusia. Maka di persekitaran luar, pemahaman yang sama boleh dijadikan keinsafan bagi orang bertakwa.

Atas keinsafan itu, sudah tentu banyak kejadian Allah bersifat kitar semula – akan membawa kebersihan bukan sahaja kepada alam sekitar, malah kebersihan jasad dan rohani apabila ia disangkutkan dengan hati (niat) dan keikhlasan. Natijahnya konsep kitar semula akan membawa kesan positif kepada keharmonian hidup bermasyarakat.

Ini kerana manusia di sisi Islam ada pilihan untuk menerima atau melaksana sesuatu berpandukan kebaikan atau keburukan menurut neraca Allah SWT. Kebaikan adalah pahala dan keburukan adalah dosa, maka dua neraca ini harus dijadikan matlamat untuk kitar semula sama ada untuk mentauhidkan Allah atau menyekutukan–Nya. Atas sebab neraca ini Nabi Muhammad SAW menggambarkan ‘Peristiwa Hijrah’ dalam hadis baginda: “Sesungguhnya amal-amal perbuatan itu bergantung pada niat-niatnya. Dan sesungguhnya setiap orang akan mendapatkan sesuai apa yang diniatkannya. Barang siapa berhijrah kepada Allah dan Rasul-Nya maka hijrahnya kepada Allah dan Rasul-Nya. Barang siapa berhijrah kepada dunia yang dikejarnya atau wanita yang ingin dinikahinya maka hijrahnya kepada apa yang diniatkannya.”

Bagi menjaga hati dan niat kita agar kaedah kitar semula ini menjadi falsafah hidup yang akan mendapat keredaan Allah SWT, maka ada baiknya semua pihak (individu) dapat menjadikan kelestarian alam sekitar (bersih dan segar) sebagai matlamat. Jika demikian, akhlak dan amalan kita akan dapat mengawal diri dari menjadi punca kepada sampah sarap. Paling tidak ialah tidak meneruskan tabiat membuang puting rokok, pembungkus makanan, atau kertas tisu menerusi tingkap kereta ketika memandu. Ia amalan buruk yang akan menjadi ikutan yang menyebabkan si-anak kecil terikut-ikut, dan akan terikut-ikut sama ialah para pelajar sekolah.

Justeru itu elakkan, agar ahli masyarakat tidak terus-menerus menyambung amalan buruk yang tidak menghiraukan kebaikan alam sekitar kita. Ingatlah, beramal untuk kebaikan alam sekitar kita, pasti ia disukai oleh Allah dan Rasul-Nya. Inilah antara prinsip kepimpinan berpaksi agama yang sedang dibina dan disuburkan di Kelantan di bawah Kepimpinan Ulama.

Sisipan:

Serikan hidup anda dengan menyumbangkan kepada kelestarian alam sekitar.

Semoga sinar mentari menceriakan dedaun.

Lantas menggema kicauan burung dan berterbangan riang ria

menyapa rama-rama,

kerana gelagatnya mengembang kepak,

sambil mendebungakan bebunga di setaman permai.

Zahirlah kekuasaan Ilahi mencorakkan putaran hidup makhluk-Nya.